انواع گندم
گندم یکی از انواع محصولات استراتژیک در کشور ما است که در وسعت بسیار زیادی در مزارع کشاورزی تولید و کشت میشود. این گیاه در گونههای مختلفی کشت میشود و اغلب از آنها برای تولید آرد استفاده میکنند. از این رو کشت این محصول و فرآوری آن به صورت بلغور، آرد و غیره تاثیر بسیار زیادی در درآمد و رونق اقتصادی کشاورزان داشته است. در این مقاله سعی دارید شما را با انواع گندم و موارد مصرف آنها آشنا کنیم تا متناسب با نوع مصرف خود نسبت به تهیه یکی از انواع آن با کیفیت از مراکز معتبر اقدام کنید.
گندم مهمترین محصول استراتژیک در ایران و جهان
امروزه تولید غلات به عنوان مهمترین گیاه زراعی از اهمیت ویژهای برخوردار است و در این بین گندم نسبت به دیگر غلاتها به عنوان یك محصول استراتژیك در جهان بیشتر مورد توجه قرار دارد. در کشور ما گندم یکی از مهمترین منابع غذایی است که به دلیل کالری و میزان پروتئین بالا در بسیاری از مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. به همین دلیل بیشترین سطح زیر کشت مزارع کشاورزی به تولید این محصول زراعی اختصاص دارد.
انواع گندم چگونه دستهبندی میشوند؟
دستهبندی انواع گندم بسیار پیچیده است و بستگی به محل کشت و مناطق جغرافیایی آن دارد. بنابراین کشاورزان باید با آگاهی لازم یکی از ارقام مناسب برای کشت در مزرعه خود انتخاب کنند تا بهترین عملکرد را داشته باشد.
از طرفی دیگر کشاورزان باید در نظر بگیرند که چه گیاهی با چه ویژگیهایی برای مزارع آنها مناسب است تا متناسب با نوع استعداد سطح زیر کشت یک رقم گندم را انتخاب کنند. البته باید به میزان مقاومت خاک در برابر یکسری بیماریهای خاص نیز توجه کنند چرا که بر بازدهی محصول کشت شده اثر میگذارد. برخی از گونهها و ارقام گندم برای کشت به خاک خاصی نیاز دارن یا اینکه به باران کمتری احتیاج دارند. بنابراین هر كشاورزی باید با بررسی تمام جوانب بررسی کند كه کدام نوع گندم برای مزرعه او مناسب است.
نحوه کشت انواع گندم
نخستین اقدام برای کاشت گندم آمادهسازی زمین است. از آنجایی که ریشههای گندم به صورت سطحی رشد میکنند، شخم سطحی تا عمق 25 سانتیمتر) برای آماده سازی زمین مورد نظر کافی است. از طرفی دیگر برای آبیاری مناسب زمین و کشت یکنواخت بهتر است که کلوخهای موجود روی زمین را با دیسک سطحی از بین ببرید. البته استفاده از ماشین آلات چندمنظوره کشاورزی در این رابطه میتواند به شما کمک کند و شاهد افزایش عملکرد محصول مورد نظر خود باشید.
در ادامه به انواع روشهای کشت گندم اشاره خواهیم کرد:
کشت نواری گندم
در زمینهایی که دارای شیب مناسب و امکان صاف و مسطح کردن زمین وجود دارد، از کشت نواری استفاده میشود. در این روش امکان کاشت بذر با دستگاه کمباین و کشت و آبیاری زمین در قطعات بزرگ وجود دارد.
کشت کرتی گندم
یکی از روشهای سنتی کشت انواع گندم، روش کرتی که بسیار نامناسب است. از این روش در گذشته در زمینهای کوچک با شیب نامناسب و در مناطق مواجه با کمبود آب استفاده میکردند. همچنین چون در روش کرتی امکان استفاده از ماشینآلات کشاورزی وجود ندارد میزان عملکرد نهایی زمین بسیار پایین است.
کشت فارویی گندم
در این روش پس از آمادهسازی زمین ، بذرپاشی با دستگاه کودپاش یا سانتریفوژ انجام میشود. اما چون بذرها به صورت یکنواخت روی سطح زیر کشت پخش نمیشود شاهد تراکم مناسبی نخواهیم بود و مقدار زیادی از بذرها از بین میروند.
کشت روی پشتههای بلند
یکی از مدرنترین و جدیدترینهای روشهای کشت گندم، روش کشت روی پشتههای بلند است و چون بذرها روی پشته با عرض زیاد کشت میشوند در هنگام آبیاری، آب و رطوبت به صورت مناسب در اختیار بذر و بوتههای آن قرار میگیرد.
مشخصات فیزیکی دانه انواع گندم
به طور کلی دانه گندم از سه قسمت اندوسپرم، پوسته و جوانه تشکیل شده است که حاوی مواد مغذی و غنی اعم از پروتئین، نشاسته، چربی و غیره است. بنابراین میتواند با انواع گندم آردهای مختلف با درصدهای مختلف پروتئین و نشاسته و املاح دیگر را تولید کرد. بر این اساس ارزش غذایی آردهای مورد استفاده در نانواییها و شیرینیپزیها با هم متفاوت است چرا بسیاری از آنها دارای سبوس بوده و در برخی از موارد نیز این ماده مغذی حذف شده است.
البته جوانه گندم نیز دارای اسیدهای چرب غیر اشباع زیادی است که حین تولید فرآوردههای گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد.
آشنایی با انواع مختلف گندم و کاربردهای آنها
به طور کلی کشت انواع گندم به دو صورت کشت دیم و کشت آبی انجام میشود. بنابراین کشاورزان میتوانند بر اساس اقلیم منطقه سطح زیر کشت، رقم گندم و سایر فاکتورها بهترین زمان کشت را انتخاب کنند. البته باید توجه داشت که زمان کاشت گندم در عملکرد نهایی محصول و سودآوری اقتصادی آن تاثیر مستقیم میگذارد. از طرفی دیگر برداشت زود هنگام یا دیرهنگام گندم نیز بر وزن و کیفیت محصول نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت.
گندم زمستان قرمز سخت
گندم زمستان سخت قرمز دارای ریشههای بسیار محکم است که به دلیل تنوع بسیار برای پخت نان و تهیه آرد چند منظوره بسیار مناسب است.
گندم بهار قرمز سخت
بهار سخت قرمز به عنوان گندم اشرافی شناخته میشود و اغلب برای تهیه نانهای طراحی شده، پخت انواع شیرینی و غیره کاربرد دارد.
گندم زمستان قرمز نرم
گندم به دست آمده از نوع زمستان قرمز نرم بیشتر برای کسانی که کوکی درست میکنند بسیار است و از این رو از این نوع گندم برای تهیه انواع کوکیها، کراکرها و شیرینیها استفاده میکنند.
انواع گندم سفید نرم
این نوع گندم برای تهیه کیکهای لذیذ، شیرینیهای مختلف و غیره مورد استفاده قرار میگیرد.
گندم سفید سخت
اگر شما از دوستداران رشتههای نودل هستید بهتر است بدانید که این رشتهها از گندم سفید سخت درست میشود.
گندم دوروم
از گذشته تا به امروز، گندم دوروم به صورت آبی و دیم در بخشهای مختلف کشور ما کشت میشود. این نوع گندم دارای پروتئین بالایی است و به همین دلیل برای تولید انواع ماکارونی، نان و بلغور گندم بسیار مناسب است. لازم به ذکر است، برخی از ارقام گندم تنها برای تولید نهادهای دامی کاربرد دارد.
خواص درمانی انواع گندم برای بدن
مصرف دانه انواع گندم به دلیل داشتن کربوهیدرات، آب، پروتئین، چربی، پتاسیم، فسفر، کلسیم، آهن، ویتامین گروه B، مس، روی، منیزیم، منگنز و اسید آمینههای مختلف برای تامین سلامتی بدن بسیار مناسب است. بنابراین از خواص درمانی گندم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
خاصیت ضد سرطانی گندم
در ترکیبات گندم و غلات دیگر آنتی اکسیدانی وجود دارد که خاصیت خنثی کردن رادیکالهای آزاد را دارند و با تقویت سیستم ایمنی بدن به بهبود علائم سرطان سینه و روده بزرگ کمک میکند.
کاهش کم خونی
براساس پژوهشهای انجام شده، مصرف گندم باعث افزایش سطح سولفات آهن در بدن شده و در نهایت استفاده از آن در برنامه غذایی روزانه باعث افزایش تولید گلبول قرمز و در نهایت کاهش علائم کم خونی خواهد شد.
پیشگیری از آلزایمر
گندم و مصرف عصاره آن محافظ اعصاب بوده و در درمان و بروز علائم بیماری آلزایمر در سالمندان جلوگیری میکند.
پیشگیری از وقوع حمله قلبی
یکی از درمانهای سریع برای جلوگیری از حمله قلبی مصرف گندم و سایر غلات است. گندم دارای فیبر زیادی است و به کاهش فشار خون کمک میکند. همچنین وجود ویتامین های گروه ب در گندم باعث جلوگیری از حملات قلبی میشود.
جلوگیری از بیماریهای قلبی و عروقی
یکی از بیماریهای شایع در بین زنان یائسه، بیماریهای قلبی و عروقی است. بنابراین این گروه از زنان باید برای بهبود عملکرد سیستم قلب و عروق خود مصرف انواع گندم را در رژیم غذایی خود قرار دهند. فیبر موجود در گندم از افزایش کلسترول، فشار خون و بروز علائم بیماریهای قلبی، حملات قلبی و سکته مغزی در زنان یائسه جلوگیری خواهد کرد.
افزایش سطح انرژی بدن با مصرف انواع گندم
گندم کامل حاوی مقادیر زیادی ویتامین B است که به بالا رفتن سطح انرژی بدن کمک میکند. علاوه بر این، در دانه گندم کربوهیدراتهای پیچیده فراوانی وجود دارد که باعث میشود به مدت طولانی احساس سیری کنید و انرژی بیشتری را برای فعالیتهای روزمره خود داشته باشید.
جلوگیری از تشکیل سنگ صفرا
گندم به دلیل داشتن فیبر باعث تحرکات روده به صورت نرم و راحت میشود و این بهبود عملکرد در دستگاه گوارش باعث کاهش ترشح اسیدهای صفراوی خواهد شد. بنابراین کاهش ترشح این نوع اسیدها در بدن از تشکیل سنگهای صفراوی جلوگیری میکند. پس باید مصرف نان و غلات را در اولویت مصرف قرار داد.
پیشگیری از بروز علائم آسم در کودکان
براساس تحقیقات انجام شده روی آلرژی و آسم در دوران کودکی، کودکانی که از رژیم غذایی مبتنی بر گندم پیروی میکنند احتمال کاهش ابتلا به آسم در آنها بسیار بالا است. بنابراین مصرف غلات کامل و ماهی به دلیل داشتن مقدار زیادی منیزیم و ویتامین E باید به میزان لازم در رژیم غذایی کودکان گنجانده شود تا دچار اختلال در مجاری تنفسی و افزایش حساسیت در این نواحی نشوند.
جمعبندی
در این مطلب سعی کردیم که موارد استفاده از انواع گندم و کاربردهای مختلف آنها را به صورت ساده برای شما شرح دهیم. همانطور که گفته شد، گندم مصارف انسانی و دامی دارد و به همین دلیل شاهد تولید ارقام مختلف آن در مزارع کشاورزی کشور هستیم. اغلب از این نوع غلات برای تهیه انواع نانهای سنتی و فانتزی، شیرینیها، کیک و کلوچه استفاده میکنند.