گندم مناسب برای پخت حلیم
گندم از مهم‌ترین غلاتی است که در زندگی روزمره از آن بهره می‌بریم. گندم در دسته گیاهان گلدار تک لپه‌ای قرار دارد و بیشترین مساحت زیر کشت محصولات غذایی را در برمی‌گیرد. همچنین بیشترین مقدار تولید یک محصول غذایی در جهان متعلق به گندم است. مصرف این ماده غذایی سبب تامین مواد مغذی مختلف و فیبر در بدن انسان می‌شود. گلوتن موجود در این گیاه سبب چسبندگی خمیر به دست آمده از آرد گندم است. پیدایش اولیه این محصول به کناره رود دجله و فرات برمی‌گردد و پس از آن در جهان گسترش یافته است. گندم‌ها در انواع مختلفی عرضه می‌شوند مانند گندم حلیم که از آن می‌توان در تهیه حلیم استفاده نمود. گندم‌ها فواید بسیار زیادی را در خود جای داده‌اند و از کامل‌ترین منابع تامین نیاز غذایی انسان به شمار می‌رود. در این مطلب قسمت داریم به گندم حلیم و یا به عبارتی گندم مناسب برای پخت حلیم بپردازیم.
فواید مصرف گندم| گندم حلیم
در ابتدا به فواید گندم که تعدادشان زیاد است اشاره می‌کنیم.
- خواص ضد چربی
- جلوگیری از ابتلا به سرطان
- پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی وعروقی، ضعف اعصاب، چربی خون، کم خونی، چاقی و یبوست
- کنترل قند خون به علت وجود فیبر در آن
- موثر در رشد جنین به سبب وجود فولات و اسید فولیک در آن
- موثر در کاهش سطح کلسترول خون
- کمک به سلامت پوست و مو و کاهش ریزش مو به سبب وجود ویتامین E
- درمان بیمار‌های پوستی همچون آفتاب سوختگی، اگزما و پیسی
- انرژی زا و تامین کننده بدن
- کمک به سلامت بانوان
- درمان بیماری‌در قسمت بینایی
انواع گندم‌ها
گندم‌ها در انواع مختلفی ارائه می‌شوند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
- گندم تک‌دانه: بهترین مدل برای تولید نان در جهان است که طرفداران زیادی دارد.
- گندم دوروم: از این مدل گندم برای تولید ماکارونی و نان استفاده می‌شود.
- گندم نان
- گندم سبوس‌دار
- گندم پوست کنده
- گندم واران
- گندک رحمت
- گندم شالان
- گندم کمال
- گندم حلیم
گندم‌ها از نظر رنگ هم به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
- گندم قرمز
- گندم نارنجی
- گندم طلایی
- گندم قهوه‌ای
- گندم زرد
- گندم سفید
آرد‌هایی که از گندم به دست می آید نیز در دسته بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. انواع آرد به دست آمده از گندم عبارتند از:
- آرد نان
- آرد کیک و شیرینی
- آرد چند منظوره
- آرد سلف رایزینگ
- آرد دوروم
همچنین گندم‌ها بر اساس فرآوری و پیوند نیز دسته بندی می‌شوند که دسته بندی آنها به شرح زیر است:
- گندم مکسی پک
- گندم خشک
- گلوتن گندم
- جوانه گندم
- گلوکز گندم
همچنین گندم از نظر زمان کشت به دو دسته بهاره و پاییزه تقسیم می‌شود. گندم بهاره را اوایل بهار می‌کارند و تا اواخر تابستان قابل برداشت است. گندم پاییزه در فصل پاییز و زمانی که دمای خاک کمتر از 13 درجه سانتی گراد باشد، کشت می‌شود. گندم‌های پاییزه ریشه‌های عمیق‌تر و پر‌پشت‌تری نسبت به گندم‌های بهاره دارند.
ارزش غذایی گندم
همانطور که می‌دانید گندم از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و سرشار از مواد مغذی همچون منگنز، منیزیم، تریپتوفان و سلولز است. این دانه به قدری ارزش غذایی دارد که خود به تنهایی یکی از کامل‌ترین غذای بشر محسوب می‌شود. در جدول زیر ارزش غذایی گندم برای آشنایی بیشتر شما با آن آمده است:
| محتویات | مقدار در 100 گرم |
| انرژی | 248 کیلو کالری |
| چربی | 4/3 گرم |
| پروتئین | 8/8 گرم |
| کربوهیدرات | 8/48 گرم |
| قند | 6/9 گرم |
| فیبر | 1/4 گرم |
| سدیم | 486 میلی گرم |
| پتاسیم | 227 میلی گرم |
| کلسیم | 74 میلی گرم |
| فسفر | 185 میلی گرم |
| آهن | 07/3 میلی گرم |
| منیزیم | 81 میلی گرم |
| منگنز | 669/1 میلی گرم |
| فولات | 105 میکرو گرم |
| ویتامین ب6 | 178/0 میلی گرم |
| نیاسین | 4/4 میلی گرم |
شرایط مناسب برای رشد و کشت گندم
بهترین خاک برای رشد گندم، خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب است. در صورتی که خاک‌ها ریز بافت باشند، گندم حلیم شرایط دیم بهتری خواهد داشت. این خاک‌ها آب را بهتر در خود نگه می‌دارند و مدت طولانی‌تری این کار را انجام می‌دهند. در گندم‌های بهاره رطوبت زمستانی در خاک ذخیره می‌شود و به همین دلیل آب آن تامین است؛ اما در گندم‌های پاییزه معمولا در فرایند جوانه زنی، خاک از رطوبت کافی برخوردار نیست و به همین دلیل ممکن است بذر‌ها بپوسند یا در معرض مشکلات ناشی از سرما قرار بگیرند. مراحل رشد این گندم به ترتیب به شرح زیر است:
- جوانه زدن، ظهور، استقرار
- پنجه زنی
- بوت شدن
- رشد سر
- گلدهی
- پر کردن دانه
- رسیدن به بلوغ
مدت زمان رشد گندم به عواملی همچون فصل، دما و تاریخ کاشت بستگی دارد.
کشت گندم به روش‌های متفاوتی انجام می‌شود که برخی از آنها عبارتند از:
- کشت نواری گندم
- کشت کرتی گندم
- کشت فارویی گندم
- کشت روی پشته‌های بلند
گندم حلیم چیست؟
یکی از غذا‌هایی که نقش گندم در آن بسیار پر رنگ است، حلیم است. حلیم یکی از غذا‌های سنتی و خوشمزه در ایران است که طرفداران زیادی دارد و یکی از مواد مهم در پخت آن همین گندم است. از سایر مواد مورد استفاده در آن می‌توان به گوشت، پیاز، زردچوبه، شکر و روغن اشاره کرد. اما یکی از سوالاتی که برای افراد هنگام پخت حلیم پیش می‌آید این است که از چه گندمی برای پخت آن استفاده کنند؟ همانطور که در قسمت انواع گندم‌ها گفته شد، ما گندم‌های مختلفی داریم که با توجه به نیازمان انتخاب می‌کنیم از کدام یک استفاده کنیم. گندم حلیم در بیشتر مواقع همان گندم پوست کنده است که در آن به کار می‌برند. همانطور که از نامش مشخص است گندم پوست کنده، گندمی است که پوسته و لایه بیرونی آن که به آن سبوس هم گفته می‌شود کنده شده است. به سبب راحت‌تر خورده شدن گندم‌ها در حلیم و سایر غذا‌هایی که از گندم در آنها استفاده می‌شود، معمولا از گندم پوست کنده یا بلغور گندم استفاده می‌شود.
فرق گندم پوست کنده و سبوس‌دار
اگر به سراغ اجزای تشکیل دهنده یک گندم برویم نام سبوس یا پوسته در آنها به چشم می‌خورد. سبوس پوسته‌ای مغذی است که روی دانه گندم کشیده شده و تقریبا 14 درصد وزن آن را تشکیل می‌دهد که در فرایند آردسازی آن را جدا می‌کنند و خوراک دام‌ها می‌شود. در نتیجه فرق گندم پوست کنده و سبوس‌دار در پوسته یا سبوس آنها است.
فواید استفاده از گندم پوست کنده
استفاده از گندم پوست کنده فواید زیادی را به همراه دارد که عبارتند از:
- برای طبخ آش، سوپ و حلیم می‌توانید از آن استفاده کنید.
- با مدتی کوتاه خیساندن به راحتی می‌توانید آن را بپزید.
- افرادی که رژیم دارند به سبب چربی سوز بودن گندم می‌توانند از آن در سالاد‌ها بهره ببرند.
- سرعت طبخ گندم پوست کنده بالاتر از سایر گندم‌هاست.
کاربرد‌های گندم حلیم
از گندم پوست کنده یا حلیمی در تهیه غذا‌هایی همچون آش، سوپ، حلیم، سالاد و… استفاده می‌شود. همچنین از آرد گندم در تهیه کتلت، کوکو، کیک، ماکارونی، کلوچه، نان و شیرینی استفاده می‌شود.
بلغور گندم چیست؟
امروزه علاوه بر استفاده از گندم پوست کنده یا گندم حلیم از بلغور گندم یا گندم نیم کوب هم برای پخت حلیم و سایر غذا‌ها استفاده می‌شود. بلغور گندم در واقع تفاوت آنچنانی با گندم ندارد و در واقع فقط به حالت خرد شده در آمده است. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های گندم پوست کنده و بلغور این است که در بلغور پوسته یا سبوس‌ها نیز وجود دارند که فواید زیادی برای انسان دارند. این بلغور‌ها در سه حالت ریز، متوسط، درشت و بسیار درشت در بازار عرضه می‌شوند که برای حلیم بهترین حالت بلغور متوسط است. یکی از دلایل استفاده از بلغور افزایش سرعت طبخ است که سبب محبوبیت آن شده است.
نحوه استفاده از گندم در حلیم
برای استفاده از گندم در حلیم ابتدا می‌گذاریم یک شب را خوب خیس بخورد؛ بعد آن را آبکشی کرده و برای مراحل بعدی حلیم آماده می‌کنیم تا با مواد دیگر در آمیخته شود. گندم یکی از اجزا مهم در حلیم است که تاثیر بسیاری در طعم و مزه آن دارد بنابراین باید در پختن آن دقت داشته باشید و قسمت خیس کردن را جدی بگیرید تا گندم‌هایتان سفت نباشند.
نکات قابل توجه درباره مصرف گندم
در استفاده از گندم باید به نکات مهمی توجه کنید:
- گلوتن یکی از پروتئین‌هایی است که در گندم موجود است و ممکن است سبب ایجاد حساسیت شود؛ بنابراین در صورت بروز علائمی مانند حالت تهوع، اسهال، شکم درد، سردرد، اگزما و… به پزشک مراجعه کنید.
- زیاده روی در مصرف هر یک از غلات سبب ایجاد التهاب در بدن می‌شود.
- مصرف دانه گندم برای افراد مبتلا به انسداد عروق توصیه نمی‌شود.
- به دلیل وجود فیبر در گندم حلیم ممکن است برای افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر ضرر داشته باشد.
سخن آخر| گندم حلیم
گندم از مهم‌ترین غلات مورد استفاده در زندگی ماست که کاربرد‌های آن زیاد هستند. در این مطلب به توضیحاتی درباره گندم و ماهیت آن پرداختیم و به سوال «چه گندمی برای پخت حلیم مناسب است؟» پاسخ دادیم. امیدوارم مطالب گفته شده برای شما مفید و کاربردی باشد. اگر سوال یا نظری دارید خوشحال می‌شویم آن را با ما در میان بگذارید.
