آرد کامل گندم و ویژگی‌های منحصر به فرد آن
آرد کامل گندم چیست؟ طبق دانسته‌های همه‌ی ما، آرد کامل با آسیاب کردن دانه‌ها ساخته می‌شود؛ دانه‌هایی که قابلیت تبدیل شدن به آرد را داشته باشند، دانه‌هایی همچون جو، گندم، برنج، سویا و… . اما آرد کامل گندم به آردی گفته می‌شود که فقط از دانه‌های گندم سخت گرفته شده باشد. منظور از گندم سخت همان گندم خالص است که دارای پروتئین بسیار بالایی است. توجه داشته باشید که آرد کامل به دلیل داشتن منابع غنی پروتئین به هنگام پختن نان، نیاز به ورز بسیاری دارد.
از آرد کامل در موادغذایی پختنی مانند نان، نان شیرینی، ماکارونی یا چوب شور و یا هر مواد غذایی که نیاز به جویدن داشته باشد، استفاده زیادی خواهد شد. آرد کامل از نظر طعم با دیگر آردها تفاوت چندانی ندارد و تنها رنگ آن تیره تر و دانه‌های آن درشت‌تر به نظر می‌رسد. همانطور که اشاره کردیم آرد کامل حاوی مقادیر بسیاری پروتئین است.
نوع آرد گندم آن شامل دو پروتئین گلوتنین وگلیادین است . این دو پروتئین به هنگام ترکیب با آب و تبدیل شدن به خمیر پروتئین گلوتن را تشکیل می‌دهند. این پروتئین به خمیر ساختاری کششی و لاستیکی همچون آدامس می‌دهد. در واقع کش آوردن نان به دلیل وجود گلوتن در خمیر آن است.
مقدار گلوتن موجود در آرد بر ساختار محصولی که از آن تولید می‌شود، تاثیر می‌گذارد. برای مثال مقدار زیاد گلوتن در آرد باعث می‌شود نان حاصل آز آن ساختاری جویدنی و کشسانی داشته و مقدار کمتر گلوتن، به محصول ساختاری لطیف چون کیک و شیرینی، بیسکوئیت و .. می‌دهد.
آرد کامل گندم برای چه افرادی مناسب نیست؟
بر اساس تحقیقات صورت گرفته در رابطه با مصرف مواد غذایی، افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، و همچنین کسانی که به گلوتن یا گندم حساسیت دارند، نباید گلوتن یا محصولاتی که از آرد کامل گندم تهیه شده، مصرف نمایند. بیماری سلیاک یک بیماری مربوط به دستگاه گوارش است که در اثر واکنش خود ایمنی به گلوتن ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری باید به صورت جدی از مصرف گلوتن خودداری کنند؛ چرا که مصرف پروتئین ممکن است به مرور زمان به دستگاه گوارش آسیب جدی وارد نماید.
افرادی که به گلوتن موجود در آرد نیز حساسیت دارند، در صورت مصرف این پروتئین ممکن است به عوارضی چون نفخ و یا اسهال دچار شوند. این افراد می‌توانند از آردهای جایگزین چون آرد نارگیل، بادام و … بجای آرد گندم استفاده کنند. ممکن است کسانی که به علت بیماری و یا حساسیت از آردهای موجود دیگر استفاده می‌کنند، نتوانند طعم یا مزه اصلی و متفاوت نان‌هایی که با آرد کامل تهیه شده‌اند را بچشند اما قطعا توجه به سلامتی و پیشگیری از عوارض حساسیت به پروتئین موجود در آرد گندم از اهمیت بیشتری برخوردار است.
امروزه آردهای مختلف چون گندم، جو، برنج، نارگیل و.. به صورت کاملا بسته‌بندی و در وزن‌های متفاوت در بازار قابل دسترسی هستند و خریداران می‌توانند با توجه به شناخت از برند و کیفیت محصولات آرد مورد نظر خود را انتخاب و استفاده نمایند.
موارد استفاده آرد کامل گندم
با توجه به زیاد بودن میزان سبوس در آرد گندم کامل، از آن در تهیه بیسکوییت‌های سبوس‌دار استفاده بسیاری می‌شود. در تهیه این دسته از بیسکوییت‌ها علاوه بر سبوس، از دانه‌های گندم نیز استفاده می‌شود که خواص آن را دو چندان می‌کند. علاوه بر بیسکوییت‌های سبوس‌دار، در تهیه و پخت نان‌های سبوس‌دار نیز از آرد کامل گندم استفاده می‌شود.
نان‌های سبوس‌دار معمولا به دلیل سبوس بیشتر، از ویتامین، مواد معدنی و فیبر بیشتری برخوردار هستند. تمامی این موارد مغذی جهت سلامتی انسان بسیار مفید هستند. قطعا مصرف نان‌های سبوس‌دار باعث بهبود سلامتی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش انسان می‌شود. این نوع نان احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش داده و همچنین از بروز بیماری‌های گوارشی جلوگیری می‌کند. همچنین امروزه این آرد به دلیل دارا بودن مواد مغذی بیشتر، در تهیه کیک نیز استفاده می‌شود.
بسیاری از افراد ممکن است به دلیل تیره بودن رنگ این آرد از آن در پخت کیک‌های اسفنجی استفاده نکنند اما برخی دیگر ترجیح می‌دهند آرد را چند بار کامل الک کنند تا سبوس‌های درشت از آن جدا شده و بعد از آن در پختن کیک استفاده کنند تا رنگ کیک روشن بماند. بنابراین استفاده از این آرد می‌تواند جایگزین مناسبی برای آرد سفید قنادی باشد. علاوه بر مصارف خوراکی، از این نوع آرد جهت تهیه‌ی ماسک‌های صورت نیز استفاده می‌کنند؛ چرا که سبوس موجود در آن برای پوست بسیار مفید است.
کافیست 2 قاشق غذا خوری آرد گندم کامل را با 4/1 قاشق غذاخوری زردچوبه و 2 قاشق غذاخوری شیر مخلوط کرده و به مدت 15 دقیقه روی پوست خود بگذارید. استفاده از این ماسک به مدت 1 هفته خاصیت روشن‌کنندگی دارد و به پوست شما لطافت می‌بخشد.
مزایای استفاده از آرد کامل گندم
محصولاتی که از آرد کامل گندم تهیه می‌شوند، به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌های موجود، بدن را در برابر رادیکال‌های آزاد مصون می‌دارند. نان تهیه شده از این نوع آرد به علت این‌که هر سه لایه گندم یعنی سبوس، دانه و آندوسفر در آن حفظ می‌شود، سرشار از مواد مغذی چون ویتامین B6، E ، منزیم، آهن، روی، کلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و اسید فولیک هستند.
دارا بودن این مواد مغذی قطعا به سلامت بدن کمک بسیاری می‌کند و باعث تعادل در کارکرد بدن می‌شود. همچنین از بیماری‌هایی چون چربی خون، فشار خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان پیشگیری می‌کند. همانطور که اشاره شد، فرآورده‌های این نوع آرد سرشار از ویتامین E هستند که باعث افزایش اسپرم و خون‌سازی می‌شود. همان‌گونه که کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به کم‌خونی و نازایی شود. نان پخته شده از این آرد، طعم و ماندگاری بهتری دارد و به دلیل داشتن سبوس فراوان، هضم آن بسیار راحت است.
به طور کلی این آرد و فرآورده‌های آن به دلیل داشتن سه لایه گندم از پر خاصیت‌ترین مواد غذایی به شمار می‌روند و در صورت استفاده صحیح از محصولات آن فواید بسیاری برای بدن خواهند داشت. لازم به ذکر است که این آرد نسبت به آرد سفید از ارزش غذایی بیشتری برخوردار است و می‌تواند جایگزین سالم‌تری برای پخت کیک و شیرینی باشد. قطعا افرادی که به سلامت جسم خود اهمیت می‌دهند، ترجیح می‌دهند از این آرد با سبوس بیشتر بجای آرد سفید و آرد قنادی استفاده کنند.
تولید آرد کامل گندم
تولید آرد کامل گندم امروزه به صورت کارخانه‌ای انجام می‌شود و در بسته‌بندی‌ها و وزن‌های مختلف در دسترس افراد قرار می‌گیرد. هنگام خرید این محصول باید به موارد مصرف که در پشت بسته‌بندی درج شده، توجه کامل داشت؛ چرا که میزان سبوس موجود در هر بسته‌بندی ممکن است با دیگری متفاوت باشد. ممکن است بعضی از بسته‌بندی‌ها میزان سبوس بیشتری دارا باشند و بعضی دیگر سبوس کمتری را حفظ کرده‌اند.
جهت تهیه این نوع آرد، بایستی دانه‌های گندم را پس از شست و شوی کامل، روی یک کاغذ تمیز ریخته و در یک اتاق با تهویه مناسب بگذارید تا کاملا خشک شوند. توجه داشته باشید که خیس بودن دانه‌های گندم در روند تبدیل آنها به آرد اختلال ایجاد خواهد کرد. هرگاه دانه‌های گندم به دست نچسبند، به این معناست که کاملا خشک شده‌اند و می‌توانید آنها را آسیاب کنید.
پس از آسیاب کردن گندم‌ها، آرد به دست آمده را باید در یک کاغذ یا کیسه پارچه‌ای در جای خشک و خنک نگهداری کنید و حداکثر تا 1 ماه استفاده نمائید. برخی از فروشگاه‌ها و مراکز پخت نان و فرآورده‌های آن گاهی ممکن است دانه‌های گندم را همراه با سه لایه آن نگهداری کنند تا هنگام مراجعه مشتریان جهت تهیه آرد به صورت تازه در اختیار آنها قرار دهند. البته باید توجه داشت که دانه‌های گندم بایستی در جای خشک و خنک نگهداری شوند تا آفت و آسیب حشرات دور بمانند.
پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها با مصرف آرد کامل گندم
پیشگیری از سرطان سینه: آرد کامل گندم حاوی پروتئین‌های سالم، مقادیر زیادی فیبر و اندکی چربی است. خانم‌هایی که به سن یائسگی رسیده‌اند، اگر مصرف فیبر مورد نیاز خود را از طریق غلات کامل دریافت کنند، احتمال بروز سرطان پستان در آنها بسیار کاهش می‌یابد. در واقع مصرف حتی 10 تا 15 گرم آرد سبوس‌دار در روز 40 درصد خطر ابتلا به سرطان سینه را در بانوان کاهش می‌دهد.
پیشگیری از آسم در کودکان: مطالعات علمی نشان می‌دهد که استفاده از محصولات و فرآورده‌های این نوع آرد در رژیم غذایی، احتمال ابتلا به آسم را در کودکان بسیار کم می‌کند. همچنین فیبر موجود در این آرد به متعادل نگه داشتن وزن کودکتان کمک می‌کند و از چاقی جلوگیری می‌کند؛ چرا که اضافه وزن می‌تواند کودک را در معضر خطر ابتلا به آسم قرار دهد.
جوان‌سازی و روشن شدن پوست: استفاده از ماسک آرد سبوس‌دار، یکی از بهترین انتخاب‌ها جهت درخشان شدن و روشن شدن پوست است. ویتامین E موجود در این ماسک، باعث تنفس سلولی شده و در کند کردن روند پیری پوست بسیار موثر است. محصولات حاوی آرد گندم برای تازگی و طراوت پوست بسیار مناسب هستند.
مقابله با نارسایی‌های قلبی: استفاده از فرآورده‌های گندم کامل در وعده صبحانه و به صورت غلات آماده یا نان سبوس‌دار، خطر ابتلا به حملات قلبی را کاهش می‌دهد. همچنین مواد مغذی موجود در این غلات از ابتلا به فشار خون و حمله قلبی جلوگیری می‌کنند. بنابراین یک کاسه صبحانه حاوی غلات شما را از ابتلا به نارسایی‌های قلبی در امان نگه خواهد داشت.
حفظ انرژی بدن: مصرف منظم آرد گندم سبوس‌دار، باعث حفظ انرژی بدن شده و از مواردی چون نفخ، اسهال، حالت تهوع و یبوست پیشگیری می‌کند. همچنین مصرف آن در پیشگیری از دردهای شکمی نیز موثر خواهد بود.
فواید دیگر آرد کامل گندم و فرآورده‌های آن
مفید برای استخوان‌ها: آرد کامل گندم سرشار از فسفر است و می‌تواند در استحکام استخوان‌های بدن و همچنین ساخت کلسیم تاثیر بسزایی داشته باشد.
کاهش خطر ابتلا به دیابت: فرآورده‌های این نوع آرد غنی از منیزیم هستند و با کاهش مقاومت به انسولین، سطح قند خون را کنترل می‌کند. وجود روی نیز در پیشگیری از دیابت بسیار موثر واقع می‌شود. همچنین تحقیقات اخیر بر روی مواد موجود در مواد غذایی نشان می‌دهد که مصرف غلات بیشتر در رژیم غذایی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را نیز تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
کمک به هضم بهتر و سالم‌تر: فیبر یک ماده مغذی برای سلامت دستگاه گوارش به شمار می‌رود. مصرف کافی این ماده مغذی از طریق غذاهای حاوی غلات سبوس‌دار، زمینه رشد و نمو باکتری‌های مفید روده را فراهم می‌کند. در نتیجه آرد کامل گندم و محصولات تهیه شده از این آرد، می‌تواند به سلامت روده بزرگ و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
تقویت سلامت قلب: نتیجه یک تحقیق و مطالعه در سال 2016 در مجله پزشکی انگلیس نشان می‌دهد که « اضافه کردن غلات بیشتر به رژیم غذایی با کاهش قابل توجهی در ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری عروق کرونر همراه است.»
مناسب برای چشم‌ها: وجود ماده مغذی روی در آرد گندم کامل به تولید ویتامین A در بدن کمک می‌کند و همچنین در فعالیت آنزیمی بدن بسیار موثر است. از این رو در درمان بیماری شب کوری می‌تواند موثر واقع شود.
سرشار از اسید فولیک: ویتامین B9 موجود در محصولات آرد گندم کامل به بدن شما جهت تولید سلول‌های قرمز خون کمک می‌کند همچنین این سلول‌ها را در بدن حفظ می‌نماید. همچنین از تغییرات مربوط به DNA
که ممکن است موجب بروز سرطان شود، جلوگیری می‌کند.
حرف آخر
پس از آشنایی و کسب اطلاعات کامل در رابطه با آرد کامل گندم، مزیت‌ها و فواید بی‌نظیر، مراحل تولید و خواص آن در درمان و پیشگیری از بیماری‌های جسمی و پوستی، میتوانیم با مراجعه به فروشگاه‌های حضوری و آنلاین اقدام به خرید این آرد کنیم.
البته لازم به ذکر است که این آرد در اندازه‌ها و وزن‌های متفاوت قابل خرید هستند و افراد می‌توانند با توجه به نیاز و مقدار مصرف خود و خانواده بسته بندی‌های متفاوت آن را خریداری نمایند. همچنین در نظر داشته باشید که مدت زمان نگهداری و مصرف این نوع آردها و محصولات تهیه شده از آنها، در مقایسه با سایر آردهای موجود کمتر است و حداکثر تا 6 ماه باید آنها را استفاده نمود.
سوالات متداول
حداقل و حداکثر استفاده از فرآورده‌های آرد گندم کامل چقدر است؟
1 تا 6 ماه
تفاوت اصلی آرد گندم کامل با سایر آردها در چیست؟
در رنگ و طعم با سایر آردها متفاوت است.
