خواص باورنکردنی لوبیا چشم بلبلی برای سلامتی
در ایران تنوع زیادی از لوبیاها را داریم که می‌توان در انواع غذاها استفاده کرد و از مواد معدنی و ویتامین‌های آنها سود جست. یکی از انواع لوبیاها که قدمت دیرینه دارد، لوبیا چشم بلبلی است. علت اینکه این لوبیا را در ایران به نام چشم بلبلی می‌خوانند، شکل بیضی و رنگ سفید به همراه لکه سیاه در مرکز آن است. از آن‌جایی که این لوبیا در برابر کم‌آبی بسیار مقاوم است، در مناطق گرمسیری کشت میشود.
عمده مناطقی که این لوبیا را کشت می‌دهند، جنوب آمریکا، اروپا، آسیا، جنوب ایران و هندوستان است. ویتامین C و A زیادی که در این لوبیا وجود دارد، آن را به یکی از مغذی‌ترین و مفیدترین مواد غذایی تبدیل کرده است که می‌تواند سهم مهمی در سفره خانواده‌ها داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به فواید بسیار این لوبیا اشاره کنیم. البته در کنار فواید مضراتی هم وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم سپس چند غذای خوشمره با آن را به شما آموزش می‌دهیم.
لوبیا چشم بلبلی از کجا آمد؟
ابتدا باید بگوییم این لوبیا نام‌های دیگری نیز دارد. در هندوستان به آن لوبا می‌گویند و در طب سنتی بلدی خوانده میشود. در دسته بندی علمی این نوع از لوبیا را در دسته ویگناها قرار می‌دهند و دسته بندی آن با لوبیای قرمز، لوبیا سفید و… متفاوت است. تاریخچه این لوبیا به ۳۰۰۰ سال قبل و شمال آفریقا برمی‌گردد.
در واقع هندی‌ها از اولین کسانی بودند که این نوع لوبیا را کشت می‌دادند. پس از کشف آمریکا و زمان برده‌داری، برده‌ها آن را به آمریکا بردند و مردم آمریکا به شدت از آن استقبال کرده و شروع به کشت و زرع این لوبیا در مناطق گرم و خشک آمریکا کردند. امروزه این لوبیا در ۱۰ میلیون هکتار از مزارع سراسر دنیا کشت میشود.
باید اشاره کرد که انواعی از بذرهای متنوع لوبیا وجود دارد که در ایران ناشناخته هستند و استفاده‌ای ندارد. گفته میشود حدود ۵۰۰ بذر لوبیا در سراسر دنیا استفاده میشود. در ادامه به مزایای بی‌نظیر لوبیا چشم بلبلی می‌پردازیم.
فواید مصرف لوبیا چشم بلبلی دربارداری
لازم است مادران باردار منابعی غنی از مواد مغذی مصرف کنند تا جنین به درستی رشد کند و تمام اعضا جنین بدون نقص شکل گیرند. علاوه بر آن به دلیل رشد جنین در رحم مادر و استفاده از مواد مغذی خون مادر، اکثر مادران باردار به کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها دچار می‌شوند، به همین دلیل پزشکان، طیف وسیعی از مکمل‌های دارویی را برای آنها تجویز می‌کنند.
یکی از مواد معدنی لازم برای شکل گیری بی نقض لوله‌های عصبی جنین و کمک به کم‌خونی مادران در دوران بارداری، فولات آهن است. این نوع لوبیا به عنوان منبع سرشار از فولات به این امر کمک می‌کند. از دیگر مزایای آن جلوگیری از یبوست در دوران بارداری، به دلیل دارا بودن فیبر است.
پیش‌تر اشاره شد که این لوبیا غنی از ویتامین C و A است. این دو ویتامین، نقش مهمی در افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن دارد و برای زنان باردار مفید است. فراموش نکنید که مصرف حبوبات زیاد به دلیل نفخ در دوران بارداری و باد زیاد در شکم می‌تواند خطراتی برای جنین داشته باشد. بنابراین باید در حد اعتدال مصرف شود.
خواص ضدپیری و حفظ سلامت پوست
یکی از راه‌های داشتن پوست شاداب و سالم، تامین مواد مغذی مورد نیاز پوست است. علاوه بر آن آنتی اکسیدان‌ها همواره از موادی هستند که با از بین بردن رادیکال‌های آزاد، پوست را در برابر آنها محافظت می‌کنند و از پیری و چین و چروک زودرس پوست جلوگیری می‌کنند. بنابراین برای سلامت پوست و جلوگیری از انواع بیماری‌ها و اختلالات پوستی نیاز است مواد غذایی سرشار ویتامین و آنتی اکسیدان مصرف کنیم. به همین علت لوبیا چشم بلبلی در حفظ طراوت پوست نقش مهمی دارد. از طرفی سرشار از آنتی اکسیدان است و ویتامین C موجود در آن به روشن و شفاف شدن پوست کمک می‌کند.
کمک به کاهش کلسترول خون و کنترل دیابت
این لوبیا حاوی موادی است که در درمان، کنترل دیابت و کلسترول بالا نقش دارد. این ماده غذایی دارای فیبر است. فیبر خواص زیادی دارد، از جمله اینکه جذب شکر را کاهش داده و دیابت را کنترل می‌کند. همچنین فیبر به کاهش کلسترول بدن کمک می‌کند. به همین علت است که به افراد دیابتی و افرادی که کلسترول دارند، توصیه میشود فیبر بیشتری مصرف کنند. از طرفی ماده‌ای به نام فیتو استرول و فلاونوئید نیز در این لوبیا هست که سطح کلسترول را متعادل کرده و با دیابت مقابله می‌کند.
کمک به هضم بهتر موادغذایی و جلوگیری از یبوست
فیبر موجود در این لوبیا کارکردهای زیادی برای سلامتی دارد. یکی از این کارکردها هضم بهتر مواد غذایی و حرکت راحت‌تر غذا در روده‌ها است. هرچه مواد غذایی راحت‌تر در روده حرکت کنند، دفع آسان‌تر است و یبوست کمتر میشود.
لوبیا چشم بلبلی خاصیت ضد سرطانی دارد
آنتی اکسیدان‌ها از مبارزان اصلی بر علیه سرطان و رادیکال‌های آزاد هستند. منبع سرشار از ویتامین A و C خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی خوبی به این نوع لوبیا داده است.
کمک به بهبود خواب
منیزیم و تریپتوفان دو ماده‌ای هستند که به بهبود ریتم خواب و کیفیت آن کمک می‌کنند. این لوبیا حاوی مقادیر قابل توجهی از هر دو ماده است و می‌تواند بخشی از نیاز بدن به منیزیم را تامین کند. همچنین منزیم موجود در لوبیا چشم بلبلی به آرامش بدن و کاهش اختلال اضطراب کمک کرده، حمله‌های میگرنی و سردردهای شدید را کاهش می‌دهد. به این ترتیب با داشتن آرامش، مشکل بی خوابی نیز کمرنگ‌تر خواهد شد. به این ترتیب با خواب بهتر، افراد انرژی بیشتری در طول روز خواهند داشت.
کمک به درمان ریزش مو
ریزش مو علت‌های مختلفی دارد. ریزش مو می‌تواند ارثی یا ناشی از مشکلات هورمونی باشد. اما یکی از علل اصلی ریزش مو، کمبود مواد معدنی مثل آهن و کمبود پروتئین‌های بدن است. این نوع لوبیا با داشتن مواد مغذی و پروتئین‌های مختلف، پوست کف سر را تغذیه کرده و باعث تقویت ریشه مو میشود.
کمک به سلامت بیشتر استخوان‌ها
پیش‌تر اشاره کردیم که این لوبیا حاوی مقادیر مناسبی از منیزیم است. یکی از کارکردهای منیزیم کمک به استحکام و بهبود وضعیت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها است. علاوه بر منیزیم، آهن، روی، منگنز و کلسیم موجود در آن هر کدام باعث سلامت بیشتر استخوان‌ها میشود.
کمک به عملکرد بهتر و بالاتر سلول‌های عصبی
یکی از موادی که به انتقال پیام عصبی بین سلول‌های عصبی و انقباض ماهیچه‌ها کمک می‌کند، منیزیم است. در اثر کمبود منیزیم، مخابره پیام‌های عصبی دچار اختلال میشود و باعث گرفتگی عضلات بدن و درد بدن میشود. منیزیم در این نوع لوبیا وجود دارد، بنابراین به عملکرد بهتر سیستم عصبی کمک می‌کند. همچنین مطالعات جدید نشان داده است که ارتباط معنا داری بین مصرف منیزیم بیشتر و مغز بزرگ‌تر وجود دارد. این مطالعات که به بررسی اثر منیزیم بر آلزایمر پرداخته‌اند، نشان داده‌اند که مصرف منیزیم از کوچک شدن مغز جلوگیری کرده، باعث ایجاد ضایعات کمتری در جسم خاکستری و سفید میشود و همچنین از تخریب سلول‌های عصبی جلوگیری می‌کند.
به این ترتیب مشخص شد که با افزودن مقدار منیزیم بیشتر به ماده غذایی، با افزایش سن، مغز افراد دیرتر پیر میشود. این منزیم را می‌توان از موادی مثل لوبیا چشم بلبلی تامین کرد.
کمک به تامین آهن روزانه بدن و جلوگیری از کم خونی
کمبود آهن باعث احساس خستگی مفرط و ضعف در افراد میشود. زیرا با کمبود هموگلوبین بدن، اکسیژن کافی به تمام سلول‌ها و بافت‌های بدن نرسیده و سوخت و ساز سلول‌ها دچار اختلال میشود. این نوع لوبیا با داشتن مقادیر قابل توجهی از آهن، می‌تواند در تامین آهن مورد نیاز روزانه بدن نقش مهمی داشته باشد. کمبود آهن در زنان شایع‌تر است، زیرا قاعدگی و زایمان باعث از دست رفتن منابع آهن از بدن آنها میشود. بنابراین خانم‌ها باید بیشتر از مردان تغذیه غنی از آهن داشته باشند.
لوبیا چشم بلبلی به بهبود بیماری‌های قلبی و عروقی کمک می‌کند
فلاونوئید ماده‌ای است که به درمان برخی اختلالات قلبی و عروقی کمک می‌کند. این نوع لوبیا حاوی مقادیر مناسبی از فلاونوئید است و در پیشگیری از درمان مشکلات قلبی و عروقی موثر است. به علاوه، کلسترول بالا نیز می‌تواند منجر به انسداد عروق قلبی و خونی شود. همان طور که پیش‌تر اشاره شد، این لوبیا به کاهش کلسترول بد خون نیز کمک می‌کند.
کمک به کاهش وزن
برای داشتن وزن ایده‌آل، عوامل مختلفی باید دست به دست هم دهند. همه ما می‌دانیم تحرک و ورزش کردن بسیار کمک کننده است اما به تنهایی پاسخگو نیست. برای کاهش وزن باید از رژیم غذایی بدون کسترول و چربی که دارای مقادیر بالایی از فیبر است، استفاده کرد. همچنین شکر و کربوهیدرات را نیز کم کرده یا به صفر رساند. فیبر معده شما را زودتر پر می‌کند و نیاز شما به خوردن غذای زیاد را کاهش می‌دهد.
یکی دیگر از مواد معدنی کمک‌کننده به کنترل وزن، سلنیوم است. می‌توانید با اضافه کردن و مصرف بیشتر لوبیا چشم بلبلی با یک تیر چند نشان بزنید. زیرا این لوبیا هم حاوی فیبر و سلنیوم است و هم چربی و کلسترول بد ندارد. نکته مهم‌تر اینکه به کنترل کلسترول نیز کمک می‌کند.
این لوبیا چه مضراتی دارد؟
بدیهی است مصرف زیاد هر ماده غذایی مفید، می‌تواند مشکلاتی را با خود به همراه بیاورد. برای مثال برخی ویتامین‌های محلول در چربی و مواد معدنی در اثر کمبود، باعث مشکلات زیاد می‌شوند اما اگر در مصرف آنها افراط کنیم هم باعث تجمع در خون و بافت و ایجاد مسمومیت می‌شوند. لوبیا نیز از این قاعده پیروی می‌کند. دو ماده دردسرساز در لوبیا رافینوز و اسید فیتیک است.
رافینوز باعث کاهش جذب مواد معدنی مثل آهن، کلسیم، روی و منیزیم میشود. دقت کنید که خود لوبیا حاوی آهن و منزیم است اما در صورت افراط در مصرف و تجمع رافینوز، جذب را کاهش می‌دهد. یکی دیگر مشکلات استفاده زیاد از حبوبات از جمله: این لوبیا، نفخ و افزایش گاز معده و باد روده است که بسیار اذیت کننده است. این شکل در اثر وجود اسید فیتیک است.
مصرف زیاد لوبیا، مشکلات دیگری نیز دارد. از آن جایی که این لوبیا حاوی پروتئین است، مصرف زیاد آن باعث بالا رفتن اسید اوریک خون و نقرس میشود. همچنین زیاده روی در مصرف، غلظت خون را بالا می‌برد، باعث تولید خلط میشود و خواب‌های مشوش شبانه را زیاد می‌کند. بعضی افراد هستند که بیشتر از دیگران باید در مصرف زیاد لوبیا دقت کنند.
کودکان، مادران شیرده و مادرانی که در سه ماه اول بارداری هستند، افرادی که ضعف معده دارند، افراد سالخورده و افرادی که سرگیجه دارند جزو این افراد هستند. خوشبختانه اسید فیتیک موجود در لوبیا چشم بلبلی با خیساندن شبانه روزی آن قابل حذف است و نفخ را بسیار کم می‌کند.
چند غذای خوشمزه و سالم با لوبیا چشم بلبلی
این لوبیا را در ایران برای تهیه خورشت‌ها و آش‌ها استفاده می‌کنند. مثلا بعضی از اقوام ایرانی قرمه سبزی را با این لوبیا درست می‌کنند که بسیار لذیذ است یا می‌توان از آن برای تهیه خوراک‌های مختلف استفاده کرد. همچنین می‌توان آن را پخت و انواع سالادهای خوشمزه را با آن درست کرد.
سالاد مکزیکی
از ترکیب پیاز قرمز، لوبیا، ذرت، فلفل دلمه‌ای، به همراه ادویه، سس مایونز و آبلیمو یک سالاد خوشمزه درست کنید و برای میان وعده یا پیش غذا میل کنید.
سالاد نیسواز
برای این سالاد خوشمزه به لوبیای پخته شده، خیار، گوجه، روغن زیتون و کپر نیاز داریم. از ترکیب این مواد به همراه سس فرانسوی این سالاد خوشمزه تهیه میشود.
خورشت لوبیا
می‌توان بدون استفاده از گوشت و با کمک هویج، گوجه فرنگی، لوبیا، سیر، رب و ادویه، خورشت خوشمزه و سالمی درست کرد که قابل سرو کردن با برنج نیز باشد.
سخن آخر
در بین مواد غذایی، حبوبات ارزش غذایی بالایی دارند. در این مقاله ما در مورد نوع چشم بلبلی آن صحبت کردیم. این لوبیا سرشار از ویتامین‌هایی چون C و A، فیبر، آهن و دیگر مواد معدنی است. به همین دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و باعث بهبود سیستم ایمنی و سلامت پوست و مو میشود.
همچنین برای لاغری، کنترل دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، بهبود استخوان‌ها و عملکرد سیستم عصبی فواید بسیاری دارد. می‌توان با خلاقیت غذاهای زیادی با آن درست کرد و به عنوان یک ماده غذایی سالم و مغذی از آن بهره جست. فراموش نکنید که نباید در مصرف لوبیا چشم بلبلی افراط کرد زیرا باعث بروز مشکلات متعددی در بدن میشود.
