گندم بذری
گندم به عنوان مهمترین غذای اصلی در سطح جهان در نظر گرفته میشود. تا 55 درصد از جمعیت جهان برای 20 درصد کالری دریافتی به این محصول وابسته هستند. مصرف این محصول در مناطق معتدل رایج است و منبع درآمد مهمی برای میلیونها کشاورز کوچک و متوسط بهحساب میآید. در ادامه، مزایای خرید گندم بذری را بررسی میکنیم.
اطلاعات گیاه گندم
گندم از خانواده علفی (گندمیان) و گیاهی یکساله (یا دوساله) است. این محصول بیشتر برای تولید غلات کشت میشود، اما میتوان از آن بهعنوان علوفه (یونجه و سیلو) یا بهعنوان مرتع نیز استفاده کرد. در این حالت، برداشت در مرحله خمیر نرم یا در مرحله بوت کمی زودتر انجام میشود. گندم بهصورت چمن دستهای با تولید ساقه راست مرکزی به ارتفاع 1.2 متر و پنجههای متعدد رشد میکند. برخی از پنجهها وارد مرحله تولیدمثل میشوند و به محصول نهایی کمک میکنند، درحالیکه برخی دیگر وارد مرحله تولیدمثل نمیشوند.
برای شناسایی گونههای گندم از سایر محصولات غلات (بهویژه در مراحل اولیه)، بسیاری از مردم بررسی میکنند که آیا گوشها و غلاف برگ، کرکدار هستند یا خیر. در برخی گونههای گندم، گوشها کرکدار هستند درحالیکه غلاف برگ اینگونه نیست.
گندم زمستانه نسبت به گندم بهاره برگهای بیشتری تولید میکند، اما در هر دو مورد، آخرین برگ تولید شده به نام «برگ پرچم» به دلیل نرخ فتوسنتزی بالاتر، مهمترین برگ است. کشاورزان باید تمام اقدامات لازم را برای محافظت از سلامت برگ پرچم انجام دهند؛ زیرا به رشد گوش کمک زیادی میکند.
مراحل رشد گندم
گندم را میتوان بهعنوان محصول زمستانه یا بهاره کشت کرد. دوره کشت برای انواع زمستانه تا 8-6 ماه طول میکشد درحالیکه برای انواع بهاره میتواند کمی کوتاهتر باشد. البته گندم را میتوان بهعنوان محصول میانی به مدت 3-4 ماه نیز کشت کرد. در همه موارد، از لحظه کاشت تا برداشت، گیاه گندم طی مراحل خاصی رشد میکند:
- جوانه زدن/ ظهور/ استقرار
- پنجهزنی/بسط ساقه
- بوت شدن
- رشد سر
- گلدهی/ گلدان
- پرکردن دانه (توسعه شیر و توسعه خمیر)
- رسیدن/ بلوغ
مدتزمان هر مرحله رشد به دما، طول روز و تاریخ کاشت محصول بستگی دارد. بهطورکلی، زمانی که گندم بذری بهعنوان یک محصول زمستانه کشت میشود، مراحل پنجهزنی و رشد سر بیشتر از مراحل مربوطه در گندم نوع بهاره طول میکشد.
ارزش غذایی گندم
ارزش غذایی غنی گندم کامل، مقدار و کیفیت گلوتن، انرژی بالا و ماندگاری طولانیمدت، آن را به غلات اصلی برای تولید نان در سراسر جهان تبدیل کرده است. ارزش غذایی 100 گرم گندم سبوسدار خام به شرح زیر است:
- 340-360 کیلوکالری
- 3 گرم پروتئین (گلوتن)
- 1 گرم چربی کل
- 6 گرم کربوهیدرات
- 7 گرم فیبر
- 15 میلیگرم کلسیم
- 2 میلیگرم آهن
- 22 میلیگرم منیزیم
- 108 میلیگرم فسفر
- 107 میلیگرم پتاسیم
- 2 میلیگرم سدیم
- 7 میلیگرم روی
- میلیگرم تیامین (B1)،04 میلیگرم ریبوفلاوین (B2)، 1.3 میلیگرم نیاسین (B3)، 0.04 میلیگرم ویتامین. B6
کاربردهای گندم بذری
برای ازبینبردن بیماریهای تغذیهای مانند بریبری و پلاگر، آرد سفید با ویتامینهای B، تیامین، آهن، ریبوفلاوین، نیاسین و بعداً اسیدفولیک غنی شده است. بااینحال، در طی فرایند تصفیه گندم، جوانه حذف میشود که منجر به ازبینرفتن ویتامینها و مواد معدنی و تشدید اختلالات گوارشی و تغذیه میشود.
بر اساس شواهد علمی، مشخص شده است که فرایند پخت، قابلیت هضم پروتئینهای گلوتن گندم را کاهش میدهد. شایعترین عارضه ناشی عدم تحمل هضم گلوتن، بیماری سلیاک است و افرادی که از آن رنج میبرند باید از مصرف محصولات حاوی مقادیر بالای گلوتن خودداری کنند.
بسته به گونههای گندم مورداستفاده، میتوان آن را به روشهای مختلفی فراوری کرد و برای تولید محصولات غذایی متعدد دیگر مانند بیسکویت، پاستا، نودل، لوازم آرایشی و محصولات جایگزین گوشت استفاده کرد. در نهایت کشاورز برای کشت موفق گندم و بهدستآوردن دانههای با عملکرد بالا و مرغوب، باید مدتی سرمایهگذاری کند تا مناسبترین رقم را بیابد، خاک خود را قبل از کاشت به بهترین شکل ممکن آماده کند و برنامهریزی مناسب برای آبیاری تشکیل دهد.
کشاورز باید از طریق مدیریت علفهای هرز و کوددهی در تمام مراحل رشد گندم بذری، اقدامات پیشگیرانه و کنترلی را انجام دهد تا از سلامت گیاهان اطمینان حاصل کند. او همچنین باید محصولات برداشت شده را با احتیاط ذخیره کند.
گندم تابستانه و زمستانه
گندم بیش از دههزار سال است که روی زمین کشت میشود و در طیف متنوعی از اقلیمها و خاکها رشد میکند، اما هر محصولی با گذاشتن بذر در زمین آغاز میشود. هزاران گونه گندم در دو فصل کشت میشوند: گندم زمستانه و گندم بهاره.
گندم زمستانه در پاییز کاشته و در تابستان برداشت میشود. این گندم نیاز به سیستم ریشهای خوب و رشد شاخهها قبل از شروع هوای سرد دارد. گندم بهاره در اوایل بهار و دراسرعوقت کاشته میشود و در اواخر تابستان برداشت میشود. گندم بهاره را «محصول سخت» مینامند؛ زیرا در اوایل بهار، نقطه رشد خود را در زیر زمین نگه میدارد و این امر آن را از آسیب سرمای اواخر بهار دور نگه میدارد.
تفاوت گندم تابستانه و زمستانه
تفاوت عمده گندم زمستانه با گندم بهاره در ماههایی است که کاشت و برداشت میشود. گونههای گندم زمستانه عموماً در پاییز یا زمستان کاشته میشوند و تابستان بعد برداشت میشوند. انواع بهاره در اوایل بهار کاشته و در پاییز برداشت میشود. تخمین زده میشود که حدود 80 درصد گندمی که در سرتاسر جهان کشت میشود، گندم زمستانه است، زیرا گندم زمستانه مقاوم است و کاربردهای زیادی دارد.
تفاوتهای دیگر
در اینجا چند تفاوت دیگر بین این دو نوع گندم وجود دارد:
- سختی و زمان رشد: گندمهای زمستانه گونههای سختتری نسبت به گندم بهاره بهحساب میآیند. آنها یک محصول فصل خنک هستند که برای جوانه زدن و رشد خوب به شبهای سرد و روزهای گرم نیاز دارند. از زمان کاشت بذرها تا برداشت آنها تقریباً یک سال طول میکشد و فصل رشد طولانیتری دارند.
- گندم بذری بهاره یک محصول فصل گرم است که مقاوم نیست؛ اما نسبتاً مقاومبهگرما و خشکی است. برای جوانه زدن بذرها به هوای گرم نیاز دارد و در طول ماههای بهار و تابستان بهخوبی رشد میکند. گندم بهاره زمان رشد کوتاهتری دارد. میتوان آن را در تابستان یا پاییز همان سال برداشت کرد. برخی از انواع گندم بهاره را میتوان 100 روز پس از کاشت، برداشت کرد.
- میزان پروتئین: یکی دیگر از تفاوتهای عمده بین گندم زمستانه و بهاره میزان پروتئین و موارد مصرف آن است. گندم زمستانه بهطورکلی دارای پروتئین بالاتری نسبت به گندم بهاره است. این بدان معنی است که برای تهیه ماکارونی و نان مناسبتر است. گندم بهاره سبکتر است و برای تهیه کیک و شیرینیهایی استفاده میشود که به سطح بالایی از پروتئین نیاز ندارند.
- رنگ: رنگ آرد گندم زمستانه روشنتر است. از سوی دیگر از گندم بهاره میتوان برای تولید رنگهای تیره آردی استفاده کرد.
- گلدهی: گونههای گندم زمستانه تا زمانی که هوای سرد را تجربه نکرده باشند قادر به گل دادن نیستند. از سوی دیگر، گندم بهاره بدون توجه به آبوهوا و دما، گل میدهد و دانه تولید میکند.
شباهتهای گندم زمستانه و گندم بهاره
در اینجا چند شباهت بین گندم زمستانه و بهاره وجود دارد:
- اصطلاح گندم زمستانه و بهاره به انواع مختلف گندم اشاره دارد. گندم را میتوان به دودسته سخت یا نرم تقسیم کرد. گندم زمستانه و بهاره هر دو میتوانند سخت یا نرم باشند. گندم سخت رطوبت کمتری نسبت به گندم نرم دارد.
برخی از نمونههای گندم سخت شامل گندم قرمز سخت بهاره و گندم قرمز سخت زمستانه است. این گندمها معمولاً برای پخت نان و تهیه ماکارونی مناسب هستند. گندمهای نرم شامل گندم قرمز نرم زمستانه، گندم سفید نرم و گندم دوروم است. این گندم ها برای تهیه شیرینی و کیک عالی هستند.
- هر دو گونه گندم بذری زمستانه و بهاره در خاکی با زهکشی مناسب بهترین رشد را دارند و برای رشد به آب کافی نیاز دارند. شما میتوانید هرکدام از انواع گندم را در هر فروشگاه عرضهکننده بذر و گیاهان خریداری کنید.
ملاحظات ضروری هنگام خرید گندم بذری
- هنگام ارزیابی پتانسیل عملکرد گندم، محیط را در نظر بگیرید. هر منطقه آفات و فشارهای آبوهوایی متفاوتی دارد.
- چالشهای زراعی را در ذهن داشته باشید. کارایی مواد مغذی، تحمل بیماری و تحمل در برابر خشکی، همگی بر عملکرد و کیفیت گندم در پایان فصل تأثیر میگذارند. بررسی کنید تا ببینید گونههای انتخابی شما چگونه در برابر چالشهای زراعی قرار میگیرند.
- برای اطلاعات در مورد نحوه عملکرد یک محصول در برابر بیماریهای رایج، با فروشنده بذر تماس بگیرید.
- سه تا پنج نگرانی اصلی زراعی خود را قبل از انتخاب بذر، اولویتبندی کنید.
راهنمای کاشت گندم بذری
- منطقه انتخاب شده برای کشت گندم را آماده کنید. اگر مزرعه قبلاً برای مصارف کشاورزی استفاده شده است، خاک را با چنگک صاف کنید.
- از مقدار متوسطی از کود طبیعی برای بارور کردن خاک و اطمینان از رشد مناسب ساقههای گندم استفاده کنید. دانههای گندم را با حرکت نیمدایرهای مچ دست خود در شیارها بیندازید.
- در فصل خشک تابستان، مزرعه را دو تا سه بار آبیاری کنید. محصولات گندم زمستانه فقط زمانی که بذرها کاشته میشوند به آب نیاز دارند. گندم در آبوهوای خشک بهترین رشد را دارد. بااینحال، رطوبت خاک گندم زمستانه را در شروع بهار بررسی کنید و اگر ساقههای گندم خشک و غیرعادی به نظر میرسند، آبیاری کنید.
- مزرعه گندم را به طور منظم زیر نظر داشته باشید. بعد از زرد شدن ساقههای گندم و خشکشدن کامل دانهها از داس برای بریدن دانههای گندم استفاده کنید.
کلام آخر در مورد گندم بذری
در این مقاله به طور کامل با انواع گندم بذری و کاربردهای آن آشنا شدید. گندم زمستانه و بهاره، دو نوع اصلی گندم هستند که زمان و کاشت و برداشت آنها با هم فرق دارد. هنگام مقایسه گندم زمستانه و بهاره، آنها به طرز قابلتوجهی شبیه هستند. آنها هر دو طیف وسیعی از انواع آرد را تولید میکنند که میتواند برای انواع پختوپز و تولید مواد غذایی استفاده شود. در انتهای مقاله، نحوه خرید و کاشت بذر گندم را مرور کردیم. اگر در زمینه کاشت گندم تجربهای دارید با ما در میان بگذارید.
